Het Leon van Gelder is een uitzonderlijke vmbo in Groningen met volop ruimte voor film én goede aansluitingsmogelijkheden bij vervolgopleidingen.
Rector Saskia Wiegant en leraar Elroy Gramsbergen vertellen over de mooie plek die film inneemt op de Leon van Gelder met zo'n 660 leerlingen. "Ja, ik ben er superblij mee," lacht Elroy, de docent Media en Film die sinds dertien jaar op de school werkt. Bij het ontwikkelen van het curriculum met veel ruimte voor film voor de leerlingen die zich daarin willen bekwamen, had hij een voortrekkersrol.
Zo'n zes jaar werkt de school inmiddels met dit model. Er ging zo'n vijf jaar gepuzzel aan vooraf, maar dan heb je ook iets. Elroy: "Nu is het superwerkbaar." Dertien jaar geleden zocht de toenmalige rector naar iemand die op een vernieuwende manier lesgeeft over kunst. Elroy werkte destijds als freelance kunstdocent, met street art maken met leerlingen als expertise.
Meer van het technische
Met de rector en de collega’s van de vakgroep die later KTM (Kunst, Theater, Media en Muziek) zou gaan heten, probeerde Elroy om de kunstvakken zo aantrekkelijk mogelijk in te richten. Elroy: "Ik moet eerlijk zeggen: in het begin waren de leerlingen niet supergemotiveerd om kunstvakken te volgen. Ze bleken meer van het technische, een kant die ook bij het filmmaken komt kijken."
Gaandeweg ontstond het idee bij de rector om media en film als discipline aan te bieden. Dat trof, want Elroy beschikt over werkervaring bij lokale omroepen. "Geweldig vond ik het om het vak Media/ Film te ontwikkelen." Voor filmeducatie-fans is het curriculum van de Leon van Gelder een heel interessante. In het tweede jaar krijgt elke klas, namelijk een half jaar lang twee uur per week het vak Media/ Film.
Eigen Netflix-serie maken
In het derde jaar gaat het om twee keer twee uur Media/ Film als oriëntatie op praktijkvakken door iemand uit het vakgebied. Vervolgens kan in het laatste jaar voor KTM gekozen worden. KTM'ers krijgen gedurende negen weken maar liefst zes uur per week kunstonderwijs. Dit biedt voldoende tijd voor een groot filmproject: samen een 'eigen Netflix-serie' maken.
"De vaardigheden die leerlingen bij het filmproces opdoen, sluit goed aan bij de visie van de school," vertelt Elroy. "De Leon van Gelder is één van de weinige middenscholen die Nederland telt," vertelt rector Saskia Wiegant, "onze visie vloeit dan ook voort uit het onderwijsconcept van de middenschool dat uit de jaren '60 en '70 stamt." Op de middenschool doorlopen leerlingen met verschillende achtergronden en capaciteiten, in de eerste drie jaar, hetzelfde onderwijsprogramma.
Alle niveaus bij elkaar
Het onderwijsconcept is erop gericht om het standenonderwijs te doorbreken. Sinds de oprichting van de Leon van Gelder in 1979 is het idee van het mengen van leerlingen overeind gebleven om kansenongelijkheid tegen te gaan, een thema dat nu actueel is. "Bij ons volgen leerlingen in heterogene groepen -dus alle niveaus met elkaar- vakken op vmbo-niveau praktijk of theoretische leerweg," zegt Saskia. "Daarbij wordt de mogelijkheid geboden om één, meerdere of alle vakken op havo of vwo-niveau af te ronden."
Leerlingen met diverse achtergronden kunnen van elkaar leren en doen dagelijks ervaring op om als teamplayers samen te werken en te waarderen om hun verschillende capaciteiten. Saskia: "Buitengewoon waardevol, want in een werkomgeving werk je doorgaans ook met een diversiteit aan collega's."
" Onderwijs zien wij nadrukkelijk niet alleen als inzetten op de cognitieve vakken. Het ontwikkelen van executieve vaardigheden is net zo belangrijk."
Rector Saskia Wiegant
Kansen voor laatbloeiers
Wat leerlingen leren tijdens het proces van samen filmmaken past helemaal bij die visie. Rector Saskia Wiegant: "Onderwijs zien wij nadrukkelijk niet alleen als inzetten op de cognitieve vakken. De andere kant, van het je eigen maken van executieve vaardigheden, dus het vermogen om te organiseren en om je gedrag te reguleren, is net zo belangrijk en bereidt leerlingen goed voor op een rol in de samenleving."
Basisschoolleerlingen met alle schooladviezen kunnen zich aanmelden; vmbo praktijk, vmbo theoretisch leerweg én havo en vwo. Gedurende de vier jaar die de school duurt, blijven de leerlingen in de setting van een 'vaste klas' van maximaal 25 leerlingen bij elkaar. Uiteindelijk staat op hun diploma per vak het niveau vermeld. Op deze manier is er geen sprake van een (te vroege) selectie na één, twee of drie brugjaren. Eén van de voordelen is dat laatbloeiers de tijd wordt gegund om te laten zien wat ze kunnen.
Coachend lesgeven
In 2021 werd de bevlogen Elroy verkozen tot Filmleraar van het Jaar omdat hij leerlingen stimuleert om een eigen rol te kiezen, van research tot acteren, en van filmen tot montage. Daarbij doen ze zelfkennis op en ontdekken ze hun persoonlijke interesses en talenten. Tegelijkertijd doen ze vanuit die verschillende rollen ervaring op met samenwerken binnen een team, plannen en volhouden.
De coachende houding waarmee Elroy lesgeeft en het feit dat leerlingen in de eerste drie jaar geen cijfers krijgen, heeft ook te maken met de wens om leerlingen de kans te geven om grote stappen te maken. Elroy: "We beoordelen met onvoldoende, voldoende, ruim voldoende of goed. Want van lage cijfers gaat een kind alleen maar slechter presteren. Heeft een leerling een keer z'n dag niet, maar zie ik hoe hij z'n best doet om tot een goed filmpje te komen? Bij een redelijk resultaat krijgt hij toch een voldoende. We zetten in op enthousiasmeren en motiveren. Je ziet leerlingen groeien!"
Meer School-portretten
Bekijk alle afleveringen waarin schoolleiders en leraren vertellen hoe zij lessen over film in het curriculum van hun school hebben ingepast.
Doorstroom mbo
Veel aandacht voor cultuur is ook een onderdeel van het profiel van de Leon van Gelder. Vandaar die grote sectie met Muziek, Beeldend, Toneel en Media/Film. Saskia: "We willen dat leerlingen breed worden opgeleid. Wie kiest voor KTM als profiel, dat gaat om zo'n twintig leerlingen per jaar, blijft van alle disciplines proeven." Elroy: "We zetten erop in dat leerlingen zich helemaal kunnen ontplooien, hun eigen keuzes kunnen maken en hun dromen achterna kunnen gaan." Volgens Elroy doet dat veel voor hun motivatie. Elroy: "Ze kunnen dan, ook als het de cognitieve vakken betreft, makkelijker geconcentreerd leren."
" Oud-leerling Lucas werkt als cameraman voor een bedrijf voor live streams. En Tije neemt videoclips op voor het platenlabel Top Notch."
Elroy Gramsbergen, docent media en film
Leerlingen kunnen na de Leon van Gelder doorstromen naar vier mbo, of ervoor kiezen om een havo- of vwo-diploma te behalen door het laatste stukje van hun middelbare schooltijd af te maken op een andere school. Het mooiste van alles is dat leerlingen met hun media- en filmportfolio goede aansluiting vinden bij de mbo-instelling Noorderpoort, ook in Groningen, voor opleidingen als AV-specialist of content creator.
Eigentijds
Elroy: "Met film hebben we echt te pakken waar leerlingen mee verder willen." Oud-leerling Lucas werkt als cameraman voor een bedrijf voor live streams. En Tije neemt videoclips op voor het platenlabel Top Notch dat vooral bekend is als een Nederlands hiphoplabel. "Media en film gaat over eigentijdse visuele en creatieve uitingsvormen waar jongeren enthousiast van worden," zegt Saskia. "Dat we dit kunnen bieden is fantastisch. Het is heel erg van deze tijd en ik vind ook dat je als school moet bijblijven."
